АМАНОВА РОЗА
Роза Асановна Аманова 1973-жылы 23-февралда Ош областынын Токтогул районунун Токтогул шаарчасында туулган. 1991-жылы М. Күрөңкөев атындагы музыкалык окуу жайын, 1993-жылы Б.Бейшеналиева атындагы Кыргыз мамлекеттик искусство институтунда окуп, 1997-жылы К. Молдобасанов атындагы Кыргыз Улуттук консерваториясын бүтүргөн. 1998-жылы Курмангазы атындагы Казакстан мамлекеттик консерваториясынын аспирантурасына тапшырып, казак жана дүйнөлүк музыка кафедрасында билим алган. 2006-жылы профессор С. Елеманованын жетекчилигинин алдында “Кыргыздын элдик-профессионалдык аваздык-аспапчылык өнөрү” темасында жазылган кандидаттык диссертациясын жактап, искусство таануу илимдеринин кандидаты илимий даражасына, 2017-жылы «Кыргыздын оозеки салттагы профессионалдык музыкасы» аттуу докторлук диссертациясын жазып, искусство таануу илимдеринин доктору илимий даражасын алган. 2014-жылы Улуттук аттестациялык комиссиянын чечими менен “профессор” илимий наамына ээ болгон.
Эмгек жолун Р. Аманова студент кезинде эле, 1991-жылы Фрунзе шаарындагы Биринчи май районунун Пионерлер үйүндө комузчулар кружогун жетектөө менен баштаган. 1992-1994-жылдары Кыргыз теле- радио корпорациясында редактор, 1994-1999-жылдары Т. Сатылганов атындагы Улуттук филармониянын Эл ырчысы Эстебес тобунун солисти, Кыргыз Улуттук консерваториясынын Салттуу музыка жана фольклор кафедрасынын окутуучусу, консерваториянын Жалал-Абаддагы филиалынын илимий иштери боюнча проректору, 1999-2008-жылдары Салттуу музыка борборунун жетекчиси, 2008-2018-жылдары Кыргыз-түрк "Манас" университетинин консерваториясынын мүдүрү, Музыкалык искусство бөлүмүнүн башчысы, 2018-2023-жылдары Кыргыз Улуттук илимдер акдемиясынын академик А.Алтымышбаев атындагы Философия институтунун Фольклор жана салттуу музыкалык искусствонун тарыхы, теориясы бөлүмүнүн башчысы, ал эми 2024-жылдын апрель айынан тарта “Салттуу маданият жана искусство” борборунун жетекчиси катары эмгектенип келүүдө.
Р. Аманова кыргыздын оозеки салттагы профессионалдык музыкалык искусствосун сактоого, жайылтууга жана өркүндөтүүгө өзгөчө салым кошуп, республикабыздагы “25-апрель Салттуу музыка күнү”, “9-сентябрь Комуз күнү” долбоорлорун автор катары демилгелеп, “Кыргыздын салттуу музыкасы” фондун негиздеди (2004). Бул Фонд ар жылы Маданият, маалымат, туризм жана жаштар саясаты министрлиги менен биргеликте оозеки салттагы профессионалдык музыкалык искусствонун Жумалыгып уюштуруп, айтуучулук багытына арналган “Дастан күнүн”, аспапчылык багытына арналган “Күү күнүн”, аваздык-аспапчылык багытына арналган “Ыр күнүн” өткөрүп келет. Анын демилгелери, маданий долбоорлор катары мамлекет тарабынан колдоого алынган: Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши 2013-жылдын 18-апрелинде “25-апрель Кыргыз Республикасынын Улуттук салттуу музыка күнүн белгилөө жөнүндөгү” токтомду (№3027-V) кабыл алган, ал эми 2019-жылдын 24-июлунда Салттуу музыка күнүнүн 15 жылдыгына карата Кыргыз Республикасынын Президенти “9-сентябрь Комуз күнү” (ПЖ №96) Указын жарыялаган.
1999-жылы Курманбек баатырдын 500 жылдык салтанатына арнап 58 сюжеттик теманы камтыган “Курманбек” эпосун толук жаттап, компакт-дискке жаздырган. Дастанчы катары устаты Б. Мадазимовдун айтуусу боюнча тараган “Саринжи-Бөкөй” эпосунун мыкты аткаруучусу.
Роза Аманова салттуу ыр-дастандарды аткаруу жана музыка изилдөө менен чектелбестен, бир топ ырлардын автору катары да таанымал. Анын “Мен сени сагынгым келет” (сөзү А.Өмүрканов), “Ала-Тоо көрккө келбейт эл болбосо” (сөзү Б. Алыкулов), “Ооган ыйы” (сөзү К. Иманалиев), “Ынтымак” (сөзү Э. Турсуналиев), “Кайран эл” (сөзү Ы. Шайбеков), “Замана” (сөзү Жеңижок), “Учкул ойлор” (сөзү Э. Ибраев), “Эл жөнүндө терме” (сөзү Ж. Садыков), “Купуя сыр” (сөзү Ж. Арыкова), “Мен да сенин таалайыӊа жазылганмын...” (сөзү Б. Чотурова), “Алматыга бараткан кыз...”, “Менин Кыргызстаным” аттуу чыгармалары элге белгилүү.
Устат-мугалим катары Р. Аманова 2008-жылы “Маржан” тобун түзүп, салттуу музыканы аткарган өрнөк топ катары коомго таанылтты. Этномузыка таануучу катары салттуу музыкалык искусствого арналган эл аралык илимий иш-чаралардын уюштуруучусу жана катышуучусу, илимий докладдарды сунуштаган илимпоз-практик. Анын төмөнкү илимий монографиялары жарык көргөн:
Этномузыка изилдөөчү жана аткаруучу Роза аманова Билим жана илим министрлигинин “Билим берүүнүн отличниги” (2010) төш белгисинин ээси. Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти (1999), Кыргыз Республикасынын эл артисти (2009), Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты (2011), Казакстан Руспубликасынын II даражадагы Достук орденинин ээси (2022).
Иштеп чыккан Мариям Корпобаева, музыка таануучу,
маданият таанунун кандидаты
Роза Асановна Аманова 1973-жылы 23-февралда Ош областынын Токтогул районунун Токтогул шаарчасында туулган. 1991-жылы М. Күрөңкөев атындагы музыкалык окуу жайын, 1993-жылы Б.Бейшеналиева атындагы Кыргыз мамлекеттик искусство институтунда окуп, 1997-жылы К. Молдобасанов атындагы Кыргыз Улуттук консерваториясын бүтүргөн. 1998-жылы Курмангазы атындагы Казакстан мамлекеттик консерваториясынын аспирантурасына тапшырып, казак жана дүйнөлүк музыка кафедрасында билим алган. 2006-жылы профессор С. Елеманованын жетекчилигинин алдында “Кыргыздын элдик-профессионалдык аваздык-аспапчылык өнөрү” темасында жазылган кандидаттык диссертациясын жактап, искусство таануу илимдеринин кандидаты илимий даражасына, 2017-жылы «Кыргыздын оозеки салттагы профессионалдык музыкасы» аттуу докторлук диссертациясын жазып, искусство таануу илимдеринин доктору илимий даражасын алган. 2014-жылы Улуттук аттестациялык комиссиянын чечими менен “профессор” илимий наамына ээ болгон.
Эмгек жолун Р. Аманова студент кезинде эле, 1991-жылы Фрунзе шаарындагы Биринчи май районунун Пионерлер үйүндө комузчулар кружогун жетектөө менен баштаган. 1992-1994-жылдары Кыргыз теле- радио корпорациясында редактор, 1994-1999-жылдары Т. Сатылганов атындагы Улуттук филармониянын Эл ырчысы Эстебес тобунун солисти, Кыргыз Улуттук консерваториясынын Салттуу музыка жана фольклор кафедрасынын окутуучусу, консерваториянын Жалал-Абаддагы филиалынын илимий иштери боюнча проректору, 1999-2008-жылдары Салттуу музыка борборунун жетекчиси, 2008-2018-жылдары Кыргыз-түрк "Манас" университетинин консерваториясынын мүдүрү, Музыкалык искусство бөлүмүнүн башчысы, 2018-2023-жылдары Кыргыз Улуттук илимдер акдемиясынын академик А.Алтымышбаев атындагы Философия институтунун Фольклор жана салттуу музыкалык искусствонун тарыхы, теориясы бөлүмүнүн башчысы, ал эми 2024-жылдын апрель айынан тарта “Салттуу маданият жана искусство” борборунун жетекчиси катары эмгектенип келүүдө.
Р. Аманова кыргыздын оозеки салттагы профессионалдык музыкалык искусствосун сактоого, жайылтууга жана өркүндөтүүгө өзгөчө салым кошуп, республикабыздагы “25-апрель Салттуу музыка күнү”, “9-сентябрь Комуз күнү” долбоорлорун автор катары демилгелеп, “Кыргыздын салттуу музыкасы” фондун негиздеди (2004). Бул Фонд ар жылы Маданият, маалымат, туризм жана жаштар саясаты министрлиги менен биргеликте оозеки салттагы профессионалдык музыкалык искусствонун Жумалыгып уюштуруп, айтуучулук багытына арналган “Дастан күнүн”, аспапчылык багытына арналган “Күү күнүн”, аваздык-аспапчылык багытына арналган “Ыр күнүн” өткөрүп келет. Анын демилгелери, маданий долбоорлор катары мамлекет тарабынан колдоого алынган: Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши 2013-жылдын 18-апрелинде “25-апрель Кыргыз Республикасынын Улуттук салттуу музыка күнүн белгилөө жөнүндөгү” токтомду (№3027-V) кабыл алган, ал эми 2019-жылдын 24-июлунда Салттуу музыка күнүнүн 15 жылдыгына карата Кыргыз Республикасынын Президенти “9-сентябрь Комуз күнү” (ПЖ №96) Указын жарыялаган.
1999-жылы Курманбек баатырдын 500 жылдык салтанатына арнап 58 сюжеттик теманы камтыган “Курманбек” эпосун толук жаттап, компакт-дискке жаздырган. Дастанчы катары устаты Б. Мадазимовдун айтуусу боюнча тараган “Саринжи-Бөкөй” эпосунун мыкты аткаруучусу.
Роза Аманова салттуу ыр-дастандарды аткаруу жана музыка изилдөө менен чектелбестен, бир топ ырлардын автору катары да таанымал. Анын “Мен сени сагынгым келет” (сөзү А.Өмүрканов), “Ала-Тоо көрккө келбейт эл болбосо” (сөзү Б. Алыкулов), “Ооган ыйы” (сөзү К. Иманалиев), “Ынтымак” (сөзү Э. Турсуналиев), “Кайран эл” (сөзү Ы. Шайбеков), “Замана” (сөзү Жеңижок), “Учкул ойлор” (сөзү Э. Ибраев), “Эл жөнүндө терме” (сөзү Ж. Садыков), “Купуя сыр” (сөзү Ж. Арыкова), “Мен да сенин таалайыӊа жазылганмын...” (сөзү Б. Чотурова), “Алматыга бараткан кыз...”, “Менин Кыргызстаным” аттуу чыгармалары элге белгилүү.
Устат-мугалим катары Р. Аманова 2008-жылы “Маржан” тобун түзүп, салттуу музыканы аткарган өрнөк топ катары коомго таанылтты. Этномузыка таануучу катары салттуу музыкалык искусствого арналган эл аралык илимий иш-чаралардын уюштуруучусу жана катышуучусу, илимий докладдарды сунуштаган илимпоз-практик. Анын төмөнкү илимий монографиялары жарык көргөн:
- “Кыргызская народно-профессиональная песенная традиция” (2017-жыл);
- “Кыргыздын оозеки салттагы профессионалдык музыкасы” (2022-жыл);
- “Кыргыздын элдик-профессионалдык аваздык-аспапчылык өнөрү” (2023-жыл).
Этномузыка изилдөөчү жана аткаруучу Роза аманова Билим жана илим министрлигинин “Билим берүүнүн отличниги” (2010) төш белгисинин ээси. Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти (1999), Кыргыз Республикасынын эл артисти (2009), Токтогул атындагы мамлекеттик сыйлыктын лауреаты (2011), Казакстан Руспубликасынын II даражадагы Достук орденинин ээси (2022).
Иштеп чыккан Мариям Корпобаева, музыка таануучу,
маданият таанунун кандидаты